Witaminy ADEK, jak większość witamin, to związki, które muszą być dostarczone do naszego organizmu wraz z codzienną dietą. Organizm ludzki nie potrafi ich w większości wytwarzać samodzielnie. Wyjątkami od tej reguły jest witamina D3, którą wytwarzamy poprzez syntezę skórną przy ekspozycji słonecznej. Dodatkowo, witamina B3, którą wytwarzamy z produktu rozkładu białka, i witamina K, w produkcji której pomagają nam bakterie bytujące w naszych jelitach.
Dostrzeżono, że witaminy powszechnie występują w produktach pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Chociaż zapotrzebowanie na witaminy w porównaniu z innymi składnikami diety jest bardzo niewielkie, to ich niedobór może prowadzić do poważnych chorób.
Witaminy nie mają wartości kalorycznej i nie budują struktur tkanek, ale są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dlatego odkrycie witamin na początku XX wieku było milowym krokiem w docenieniu poprawności prawidłowej diety.
W późniejszych latach odkryto, że witaminy, ze względu na budowę chemiczną i właściwości, można podzielić na 2 grupy:
Do witamin rozpuszczalnych w wodzie należą: witamina C, tiamina, ryboflawina, witamina B3, witamina B6, foliany, witamina B12, biotyna, kwas pantotenowy oraz cholina. Witaminy rozpuszczalne w wodzie są łatwo wydalane z organizmu wraz z moczem, wrażliwe na ogrzewanie i muszą być dostarczane codziennie z pożywieniem.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach to: A, D, E i K. Są one magazynowane w organizmie głównie w tkance tłuszczowej i w wątrobie, ale ich dostępność zależy od prawidłowego trawienia i wchłaniania tłuszczów. Głównie na niedobór witamin rozpuszczalnych w tłuszczach mogą być narażone osoby na restrykcyjnych dietach odchudzających. Ponadto, osoby na dietach niskotłuszczowych, a także cierpiące na schorzenia trzustki i wątroby.
Witamina A występuje w produktach roślinnych (marchew, szpinak, papryka czerwona). Co ważne, prawdziwe bogactwo jej łatwo przyswajalnej formy znajdziemy także w podrobach, zwłaszcza w wątróbce, jajach i serach dojrzewających. Osoby zmagające się z awitaminozą witaminy A będą w większym stopniu narażone np. na zaburzenia w procesach widzenia. Chodzi o tzw. kurzą ślepotę, czyli problemy z widzeniem po zmierzchu. Ponadto, niedobór witaminy A powoduje zespół suchego oka, a także problemy skórne. Mogą należeć do nich np. suchość, łuszczenie się skóry i nieprawidłowe rogowacenie naskórka. Z braku witaminy A zwiększają się również skłonności do zakażeń.
Witamina D występuje w żywności w niewielkich ilościach, a jej niedobory są powszechne nawet w rejonach o dobrym nasłonecznieniu. Szczególnie na odpowiedni poziom witaminy D powinny zwrócić uwagę osoby starsze narażone na osteomalację i osteoporozę, a także osoby podatne na infekcje. W tej grupie znajdą się również pacjenci otyli oraz z zaburzeniami nastroju.
Najłatwiej przyswajalną formę witaminy D (cholekalcyferol) znajdziemy w tłustych rybach, np. łosoś, węgorz, śledź w oleju, oraz w żółtku jaja. W produktach roślinnych (tj. awokado, pieczarki) możemy znaleźć gorzej przyswajalną witaminę D2 (ergokalcyferol).
Witamina D jest niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oraz mięśniowego. Ponadto, pomaga utrzymać zdrowie kości i zębów oraz właściwy poziom wapnia we krwi.
Główne źródła witaminy E w diecie to: orzechy, pestki oraz oleje, zwłaszcza zimnotłoczone, np. z zarodków pszennych, kukurydzianych czy słonecznikowych. Witamina E to strażniczka naszej młodości, jest silnym antyoksydantem, dlatego warto dołączyć ją do swojej diety. Odpowiednie zaopatrzenie naszego organizmu w tę witaminę stanowi czynnik ochronny przed przedwczesnym starzeniem się skóry, a także przed chorobami układu krążenia. Witamina E wpływa również na płodność.
Różne formy witaminy K dostarczymy wraz z dietą bogatą w zielone warzywa liściaste (np. szpinak, botwina), warzywa kapustne (kapusta włoska, jarmuż), jaja oraz fermentowane sery. Witamina K przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi oraz uczestniczy, wraz z witaminą D, w utrzymaniu zdrowych kości.
Chcąc zadbać o prawidłowe widzenie, zdrowie kości i zębów, zachować młodą i zdrową skórę, warto przyjrzeć się swojej diecie. Czy obfituje ona w produkty zawierające witaminy A, D, E i K? Przy nieprawidłowej diecie warto sięgnąć po suplementację preparatami, które zawierają kompleks witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Ze względu na procesy trawienia i wchłaniania, warto wybierać preparat, który zawiera w kapsułce nośnik tłuszczowy (olej) oraz właściwe dawki witamin (pokrywające dzienne zapotrzebowanie), które nie spowodują hiperwitaminozy. Polecamy nasz produkt: ADEK-Vitum – witaminy ADEK rozpuszczone w oleju lnianym.
Bibliografia:
1. David A. Bender, Peter A. Mayes: Mikroelementy odżywcze: Witaminy i składniki mineralne. W: Robert Kincaid Murray, Daryl K. Granner, Victor W. Rodwell: Biochemia Harpera ilustrowana. Wyd. VI uaktualnione. Warszawa: PZWL, 2008, s. 588.ISBN 978-83-200-3573-5.
2. Gawęcki J.: „Witaminy”, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2002.
3. Kunachowicz H., Nadolna I. i in.: „Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
4. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., „Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie” Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
Witaminy oraz minerały to związki, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania procesów metabolicznych naszego organizmu.
Zobacz artykuły
Wybierz najlepszy zestaw witamin i minerałów, których potrzebujesz, i ciesz się dobrym samopoczuciem każdego dnia!
Dowiedz się więcej
W utrzymaniu prawidłowego poziomu wapnia pomaga witamina D. Potrzebny jest również jego transport we właściwym kierunku, czyli do kości, a to zadanie dla witaminy K.
Czytaj więcejStrona korzysta z plików cookies. Są to pliki pozwalające na korzystania z narzędzi analitycznych, marketingowych oraz społecznościowych. Szczegóły znajdują się w polityce prywatności.
